Spini oluşturmak

Spin servis sırasında veya top gidiş gelişleri sırasında oluşturulur. Bunların farkı servis atarken topun tamamen sizin kontrolünüzde olmasıdır (topu havaya istediğiniz şekilde atabilirsiniz). Top gidiş gelişlerinde ise top size farklı şekillerde gelir ve gelişine göre reaksiyon göstermeniz gerekir.

İyi spin oluşturabilmek için üç şeye ihtiyacınız vardır : raket hızı, topu fırçalayarak temas ve topu tutabilen bir raket yüzeyi (topu tutmayan bir raket yüzeyi ile fazla spin üretemezsiniz fakat rakibin spinini karşılayabilirsiniz. Yalnız bu spin oluşturmakla aynı şey değildir).

İyi spin oluşturmak istiyorsanız rahat ve gevşek olmanız önemlidir. Kaslarınız gerginse birbirleriyle uyumlu olarak çalışamayacaklar ve çok az spin üretmenize sebep olacaklardır. Bir şeye önce kamçı ile, sonra da bir sopa ile vurduğunuzu düşünün. Kamçının ucunun sopanın ucuna göre ne kadar daha hızlı hareket ettiğine dikkat ederseniz bu size gevşek ve rahatlamış kaslar ile gergin (sopa gibi) kaslar arasındaki farkı gösterecektir.

Spinli servis

Topa spin ekleyebileceğiniz sayısız servis şekli vardır fakat bunlar bu yazının amacı dışındadır. Bizim inceleyeceğimiz konu servis sırasında topa spin eklemenin temel kurallarıdır.

Maksimum spin elde etmek için topu tutabilen düz bir lastik kullanmalısınız. Pütürlü lastikler gibi topu daha az tutan lastikler de spin üretebilir fakat ürettikleri spin çok daha azdır. Topu çok iyi döndürebilmek için topu iyi tutan bir lastik yüzeyi gerekir.

Topla temas sırasında raketin hereket ediyor olması ve bu hareketin temas sırasında hızlanması gerekir. Hangi servis şeklini kullanırsanız kullanın, ilk önce kolunuzu hareket ettirerek başlamalısınız ve topla temas ederken de bileğinizi bükmelisiniz. Raket hızının çoğu bilekten gelir (muhtemelen %70 i). Bu yüzden devamlı bileğinizi kullanmaya çalışın.

Son olarak, topla temas sırasında topu fırçalamanız gerekir. Temas ne kadar hafif olursa spin de o kadar fazla olur. Çok spinli servis atabilen üst seviye oyuncuların raketlerini topa yaklaştırmalarının çok sert ve şiddetli olduğu görünür. Fakat topu sadece fırçaladıkları için top çok yavaş gider ve fileyi zor geçer. Servis hareketindeki enerjilerinin neredeyse tümü hız değil spin üretmekte kullanılır. Çalışmayla bunu herkes yapabilir. Bir kutu dolusu top alıp siz de çalışmaya başlayın!

Spinli servis atmayı öğrenmenin bir yöntemi de odanın zemininde çalışma yapmaktır. Topa yana doğru veya geriye doğru falso verip yerde doğru yere zıplayıp zıplamadığına bakabilirsiniz. Topa iyi kesme falso verebilirseniz bir iki defa sizden uzakta zıplayıp sonra size doğru gelmesi gerekir. İyi yanspin uygularsanız bir iki defa zıpladıktan sonra yana doğru gitmesi gerekir. Zemine bir kaç hedef yerleştirip topu hedeflerin arasında zıplatacak şekilde spin çalışması yapabilirsiniz (teorik olarak saf yanspinli bir topun dönüş ekseni topun alt kısmında olduğu için yana doğru zıplamaması gerekir. Fakat masa üzerinde zıpladığı zaman eksen geriye doğru kayarak hafif bir burgulu falsoya dönüşür ve ikinci zıplamada yana doğru gitmesini sağlar. Basit değil mi?).

Top Gidiş Gelişlerinde Spin

Top gidiş gelişleri sırasında normalde daha çok topspin ve kesme vuruşlar yapılır: Bu vuruşlara az da olsa arada bir de spinsiz ve yanspinli vuruş eklenebilir.

Hızlı vuruşların çoğunda bir çeşit topspin vardır. Çok fazla spin üretmek istediğiniz zaman loop vuruşu dediğimiz vuruşu yapmanız gerekir. İyi topspin üretmek için tenis oyuncularının yaptığı gibi tüm vücudunuzu kullanmanız gerekir. Loop vuruşu yapma tekniği bu yazının konusu dışındadır fakat servis atarken geçerli olan raket hızı, firçalama ve top tutan lastik yüzeyi kuralları burada da geçerlidir. Ayrıca daha önce bahsettiğimiz rahat ve gevşek kas kısmını da unutmamak gerekir. Kaslarınız sopa gibi değil kamçı gibi olmalıdır!

Loop ve topspin vuruşlarının güzelliği, topspinin hızlı düşmesinden dolayı topu dışarı atarak hata yapma payını azaltmasına ek olarak ayrıca size bir sonraki topa da atak yapabilme ortamını sağlamasıdır. Oyuncular peş peşe defalarca forehand loop yapıp sayı alabilecekleri sert bir vuruş fırsatı veya rakibin hata yapmasını beklerler.

Topspin ayrıca defansif yüksek toplarda da kullanılır. Topspini (sıkça yanspinli olarak) olan yüksek bir topa şut atmak zordur. Topspin topun masaya değince hızlı bir şekilde masa dışına doğru zıplamasını, ayrıca rakete çarpınca da fırlamasını sağlar. Üst seviyelerde defansif yüksek top atma seyretmesi muhteşem vuruşlar arasındadır. Bir çok oyuncuya karşı da çok etkili olabilmektedir.

Kesme, top gidiş gelişlerinde genelde kesmeye karşı yapılan defansif bir vuruştur. Bir çok oyuncu kesmeye karşı iyi atak yapabilmektedir, bu yüzden bu vuruşu ne zaman yapacağınıza dikkat edin. Bir çok oyuncu bu vuruşu, özellikle servis karşılarken, yanspinli hatta topspinli servislere karşı aşırı şekilde kullanırlar (bu da topun karşıya yüksek olarak gitmesine, yandan veya karşıdan masa dışına çıkmasına sebep olur). Fakat iyi bir kesme çok değerli de olabilir. Bu vuruşun püf noktası etkili olarak yapılabilmesidir. Topa iyi kesme falso vermeyi, topu yükseltmemeyi ve geniş açılı olarak atmayı öğrenin. Ayrıca rakibe az zaman bırakmak için top zıpladığı anda kesme yapmayı, ve topa çok hafif vurarak karşı tarafta zıpladıktan sonra masa dışına çıkmayacak şekilde kısa olarak atmayı (zor atak yapılabilmesi için) öğrenin. En üst seviyelerde oyuncuların çoğu kısa kesme vuruş yaparlar. Fakat bu hassas bir vuruştur, bu vuruştan önce uzun ve derin kesme yapmayı öğrenmenizi öneririm. Uzun kesme yapabiliyorsanız masanın kenarlarına yakın yerlere daha uzun kesme yapmaya çalışın.

Yanspin, top gidiş gelişlerinde nispeten daha ileri seviye oyuncular tarafından kullanılır. Kesme, blok, loop ve karşı loop vuruşlarında kullanılabilir. Temelde rakibi bir yana doğru hareket ettirerek dengesini bozmak ve hataya zorlamak için kullanılır (belki de tüm zamanların en iyi oyuncusu olan Jan-Ove Waldner bu konuda uzmandır. Yanspinli blok ve yanspinli kesme vuruşları meşhurdur). Özellikle blok veya topspine karşı loop yaparken (özellikle de loopa karşı loop vuruşu yaparken) topun sola doğru kıvrılması için biraz yanspin eklemelisiniz (sağ elle oynayanlar için). %15 yanspin içeren bir vuruş yapmak sadece topspin içeren bir vuruş yapmaya göre daha kolaydır. İleri seviye oyuncular her iki yöne de yanspin yapabilirler.

Spini Anlamak

Masa tenisindeki öğrenmesi en zor olan şey spini anlamaktır (özellikle de iyi bir servisi karşılarken). Bunun sebebi basit ve uygulanabilir bir yöntemin olmamasıdır. Sadece çok çalışma ve tecrübe gerektirir. Fakat bir çok oyuncu yıllarca oynamalarına rağmen spini anlamanın temelini bilmedikleri için hiç bir tecrübe kazanamazlar.

Spini anlamanın doğru noktası raketin topla temasına bakmaktır. Fakat bunu her zaman çok iyi bir şekilde göremeyebilirsiniz. Bu yüzden gerçek spini anlamak için bir kaç küçük "ipucunu" kullanmak gerekir. Aşağıda özellikle servis karşılarken spini anlama konusunda dikkate alınması gereken sekiz etken verilmiştir.

1) Rakibin kullandığı raketin topu tutabilme özelliği.

Düz lastikler genelde en çok spin üreten lastiklerdir. Düz lastiklerin de kendi içinde topu çok tutanlarından hiç tutmayan kaygan yüzeyli (antispin) lastiklere kadar bir çok çeşidi vardır. Pütürlü yüzeyi olan lastikler top tutan düz lastikler kadar spin üretemezler, fakat kısa pütürlü lastiklerin çoğu az/orta seviyesinde spin üretirler. Uzun pütürlü (uzun tırtıl) lastikler normalde fazla spin üretemezler (spin üretme ile rakibin spinli vuruşunu karşılamanın farklı olduğuna dikkat ediniz. Aşağıdaki 8. maddeye bakınız).

2) Raketin topla teması sırasında ürettiği spin miktarı.

Spin miktarı raketin hareket hızı ve topla teması sırasındaki fırçalama hareketi ile doğrudan ilişkilidir (raket yüzeyinin topu tutma özelliğine ek olarak). Topla temas sırasında raket ne kadar hızlı hareket ediyorsa ve fırçalama işlemi ne kadar fazla ise üretilen spin de o oranda fazla olur. Raket hızını görebilmenize ek olarak raketin yalnız topla temas eden kısmını gözlemliyor olmanız gerekir. Bir çok oyuncu çok spin varmış gibi göstermek için raketi hızlı hareket ettirip topa raketin çok hızlı hareket etmeyen sapına yakın bir yerinden vururlar. Bu da az spin üretilmesine sebep olur ve rakip top üzerinde çok spin var diye düşüneceği için etkilidir.

Rakibin topu ne kadar fırçaladığını anlamanın bir kaç yolu vardır. İlk olarak topun raketten ayrılma hızına bakınız. Eğer raket çok hızlı bir şekilde topa yaklaşmış ve top raketten yavaş ayrılmışsa bu enerjinin bir yerlere gitmiş olması gerekir ki bu da fırçalama vasıtasıyla spine gittiğini gösterir. İkinci olarak temas sırasında raketin topa nasıl yaklaştığını gözlemlemek gerekir. Dikkatle bakarsanız topla temasın fırçalama şeklinde olup olmadığını görebilmeniz gerekir. Son olarak da topla temas eden raketin çıkarttığı ses bize ipucu verir. Fırçalama hareketinde fazla ses çıkmaz ve tiz bir tıslama sesine benzer. Eğer tok bir ses duyarsanız az spin var demektir.

3) Raketin topla temas yönünden spin şekli

Ne tür spin olduğunu topla temas sırasında raketin hareket yönü belirler. Genelde bunu belirlemek kolaydır - topla temas sırasında raketin yönüne bakın. Eğer rakip yarım daire şeklinde bir hareket yapıyorsa bunu belirlemek zorlaşabilir. Bu servis hareketi sırasında raket yön değiştiriyor demektir. Böyle bir durumda hedefiniz topla temas sırasında raketin hangi yöne gidiyor olduğunu belirlemek olmalıdır.

Bunu belirlemenin iki yöntemi vardır. Birinci yöntemde raketin topla temas anının çok kısa bir görüntüsü beyinde oluşturulur ve bu kullanılarak raketin topla temas anındaki hareketi belirlenir. Eğer bunu yapmayı öğrenebilirseniz bir süre sonra topla temas anındaki raket hareketini çok daha tutarlı olarak belirleyebilirsiniz. İkinci yol ise top raketten ayrıldığı andaki yönüne bakmaktır. Raketten hafifçe yukarıya doğru ayrılırsa topspinlidir. Yana doğru ayrılırsa yanspinlidir. Fakat raket genelde çok hızlı hareket ettiği için bunu her zaman anlamak kolay değildir.

Her iki yöntemde de spini anlamayı öğrenirken her servis atıldığında top size doğru gelirken kendi kendinize spin şeklini söyleyin (eğer rakip itiraz etmezse yüksek sesle de söyleyebilirsiniz!). Bu alışkanlığı spini iyice anlamaya başlayıncaya kadar devam ettirin.

4) Topun masada zıplama şekli.

Topun raketle teması sırasında üretilen spinden emin değilseniz spini, topun masanın her iki tarafındaki zıplamasından da anlayabilirsiniz. Eğer top üzerinde topspin varsa alçak ve hızlı bir şekilde zıplayacaktır. Eğer kesme ise o zaman hızını çabuk düşürüp kısa zıplayacaktır. Yanspin (veya özelikkle burgulu spin) varsa o zaman yana doğru zıplayacaktır.

5) Topun havadaki hareket şekli.

Topun havadaki hareketinden spini anlayabilirsiniz. Topspin havada bir yay çizer ve hızlı bir şekilde düşer. Kesme daha düz bir yay çizerek havada yüzüyor gibi gider. Yanspin yana doğru bükülerek gider. Burgulu spin ise havada çok fazla bükülmez fakat yana masanın dışına doğru zıplaması sanki bükülmüş izlenimini verir.

6) Topun dönüp dönmediğini görmek.

Spini topun dönüp dönmediğine bakarak da anlamak mümkündür. Bazı oyuncular topun dönüp dönmediğini topun üzerindeki markaya bakarak söyleyebilirler. Bir çok ileri seviye oyuncu spini doğrudan topa bakarak anladıklarını iddia etmektedirler. Bunu muhtemelen topun markasa bakıp ne kadar bulanık göründüğünden anlarlar. Bunu anlayabilmek kolay değildir. Bazı oyuncular bunu yapabildiklerini iddia ederlerken bazıları da bunu yapmanın imkansız olduğunu iddia etmektedirler.

7) Daha önceki servis veya vuruşlarındaki spin miktarı.

Yukarıda belirtilen yöntemlerin hiçbirisininden spini anlayamadıysanız, tecrübeyle de bulabilirsiniz. Daha önce bir spini yanlış yorumladıysanız, aynı vuruş hareketini gördüğünüz zaman, spini anlayamasanız bile daha önceki vuruşla aynı olduğunu söyleyebilirsiniz. Mesela kesme olduğunu düşündüğünüz bir servisi her karşıladığınızda top ya havaya dikiliyor ya da masa dışına çıkıyorsa topspini yanlış yorumluyorsunuz demektir. Aynı kesme servis hareketini gördüğünüzde tabii refleksinizi bir kenara bırakıp topspinmiş gibi davranın. Bu yöntemin önemli bir sorunu rakibin aynı hareketi yaparak farklı spinler uyguluyor olabilmesidir. Böyle bir durumda spini anlayamıyorsanız değişiklikleri anlamakta da büyük sorun yaşayacaksınız demektir. Spini anlamaya çalışırken önceki vuruşlarla ilgili tecrübelerinizi kullanıp spin yorumunuzda düzeltme yapmanız gerekir. Yalnız bunu sadece yukarıda belirtilen yöntemlerle birlikte yapmalısınız. Ya da ancak en son çare olarak kullanabilirsiniz.

8) Top gidiş gelişi sırasında top üzerinde ne kadar spin vardı ve bunun ne kadarı size geri döndü?

Top üzerine spin yüklerseniz rakibiniz bu spini size geri gönderebilir. Eğer rakibiniz özellikle uzun tırtıl gibi topu fazla tutmayan bir lastik kullanıyorsa bu sıkça olur. Uzun tırtıl (anti ve bazı kısa tırtıl lastikler için de geçerli) gibi lastiklerin yüzeyleri kendi spininizi size geri gönderebilir. Örneğin bir topa kuvvetli topspin vuruşu yaparsanız uzun tırtıl lastikle oynayan bir rakip fazla bir şey yapmadan bu spini olduğu gibi size geri gönderebilir. Daha fazla top tutan bir lastikle oynayan bir rakip de kendi spininizi size geri gönderebilir, fakat çok daha azalmış olarak.